001 - Lavenir.net

24 nov. 2011 - étudiants, et autres actes d'initiation similaires, qui infligent des ..... d'une charte régulant les activités des cercles et un document régissant le ... peler que, en 2009, l'UCL en a compté jusque 10 durant les festivités de ...
111KB taille 2 téléchargements 392 vues
DOC 53

1905/001

DOC 53

1905/001

CHAMBRE DES REPRÉSENTANTS DE BELGIQUE

BELGISCHE KAMER VAN VOLKSVERTEGENWOORDIGERS

24 novembre 2011

24 november 2011

PROPOSITION DE LOI

WETSVOORSTEL

modifiant le Code pénal, visant à interdire les bizutages, baptêmes estudiantins et week-ends d’intégration

tot wijziging van het Strafwetboek teneinde ontgroeningen, studentendopen en integratieweekends te verbieden

(déposée par M. Laurent Louis)

(ingediend door de heer Laurent Louis)

RÉSUMÉ

SAMENVATTING

La proposition de loi vise à interdire les baptêmes étudiants, et autres actes d’initiation similaires, qui infl igent des traitements dégradants.

Dit wetsvoorstel strekt ertoe studentendopen en vergelijkbare inwijdingsrituelen, waarbij men eerstejaars onterende behandelingen doet ondergaan, te verbieden.

Des sanctions sont prévues non seulement pour les auteurs directs des faits mais également pour les professeurs qui n’auraient pas expressément interdit de telles pratiques.

Het wetsvoorstel voorziet in straffen, niet alleen voor de plegers van de feiten zelf, maar ook voor de leiding van de instellingen, ingeval die dergelijke praktijken niet uitdrukkelijk verbiedt.

3185 CHAMBRE

3e SESSION DE LA 53e LÉGISLATURE

2011

2012

KAMER

3e

ZITTING VAN DE 53e ZITTINGSPERIODE

2

DOC 53

N-VA PS MR CD&V sp.a Ecolo-Groen! Open Vld VB cdH LDD INDEP-ONAFH

: : : : : : : : : : :

Nieuw-Vlaamse Alliantie Parti Socialiste Mouvement Réformateur Christen-Democratisch en Vlaams socialistische partij anders Ecologistes Confédérés pour l’organisation de luttes originales – Groen Open Vlaamse liberalen en democraten Vlaams Belang centre démocrate Humaniste Lijst Dedecker Indépendant - Onafhankelijk

Abréviations dans la numérotation des publications: DOC 53 0000/000: QRVA: CRIV: CRABV: CRIV:

PLEN: COM: MOT:

Afkortingen bij de nummering van de publicaties:

Document parlementaire de la 53ème législature, suivi du n° de base et du n° consécutif Questions et Réponses écrites Version Provisoire du Compte Rendu intégral (couverture verte) Compte Rendu Analytique (couverture bleue) Compte Rendu Intégral, avec, à gauche, le compte rendu intégral et, à droite, le compte rendu analytique traduit des interventions (avec les annexes) (PLEN: couverture blanche; COM: couverture saumon) Séance plénière Réunion de commission Motions déposées en conclusion d’interpellations (papier beige)

Publications officielles éditées par la Chambre des représentants

DOC 53 0000/000: QRVA: CRIV: CRABV: CRIV:

PLEN: COM: MOT:

Parlementair document van de 53e zittingsperiode + basisnummer en volgnummer Schriftelijke Vragen en Antwoorden Voorlopige versie van het Integraal Verslag (groene kaft) Beknopt Verslag (blauwe kaft) Integraal Verslag, met links het definitieve integraal verslag en rechts het vertaald beknopt verslag van de toespraken (met de bijlagen) (PLEN: witte kaft; COM: zalmkleurige kaft) Plenum Commissievergadering Moties tot besluit van interpellaties (beigekleurig papier)

Officiële publicaties, uitgegeven door de Kamer van volksvertegenwoordigers

Commandes: Place de la Nation 2 1008 Bruxelles Tél.: 02/ 549 81 60 Fax: 02/549 82 74 www.lachambre.be e-mail: [email protected]

CHAMBRE

1905/001

3e SESSION DE LA 53e LÉGISLATURE

Bestellingen: Natieplein 2 1008 Brussel Tel.: 02/ 549 81 60 Fax: 02/549 82 74 www.dekamer.be e-mail: [email protected]

2011

2012

KAMER

3e

ZITTING VAN DE 53e ZITTINGSPERIODE

DOC 53

1905/001

3

DÉVELOPPEMENTS

TOELICHTING

MESDAMES, MESSIEURS,

DAMES EN HEREN,

Le chapitre Ier, du titre VIII du livre II de notre Code pénal prévoit de pénaliser les traitements dégradants qui portent atteinte à la dignité des personnes. Au vu de la loi, un traitement dégradant est tout traitement qui cause à celui qui y est soumis, aux yeux d’autrui ou aux siens, une humiliation ou un avilissement grave.

Onterende behandeling van mensen, waarbij hun waardigheid wordt geschonden, is strafbaar op grond van Boek II, Titel VIII, Hoofdstuk I van het Strafwetboek. Overeenkomstig artikel 417bis, eerste lid, 3°, van dat Wetboek wordt “elke behandeling die in de ogen van het slachtoffer of van derden een ernstige krenking of aantasting van de menselijke waardigheid uitmaakt”, beschouwd als een onterende behandeling.

Or, dans notre pays, chaque année, les “bleus”, autrement dit les nouveaux étudiants, sont malmenés par les anciens, au travers des bien connus bizutages et baptêmes estudiantins.

Elk jaar worden in ons land evenwel talrijke eerstejaarsstudenten, de zogeheten schachten en porren, vernederd door oudere en al ontgroende medestudenten, de zogeheten anciens. Het fenomeen van de studentendopen en ontgroeningsrituelen is alom bekend.

La Belgique est le paradis des amateurs de ce genre de pratiques. Et la loi du silence qui pèse sur les victimes, jamais entièrement consentantes puisque mal informées, est très lourde.

België is bij uitstek het land waar men zich overgeeft aan dergelijke praktijken. Op de slachtoffers, daarentegen, weegt de zware wet van het stilzwijgen; zij worden vooraf onvoldoende ingelicht, zodat ze nooit helemaal met kennis van zaken instemmen.

Par définition, un bizutage est un ensemble de pratiques et d’épreuves imposées, destinées à symboliser l’intégration d’une personne au sein d’un groupe social particulier.

Een ontgroening bestaat er per definitie in dat de eerstejaarsstudenten verplicht worden onderworpen aan bepaalde praktijken en beproevingen, die de integratie in een bepaalde sociale groep moeten symboliseren.

Un bizutage est donc censé être une cérémonie d’accueil et de transmission de valeurs afin de créer une fraternité au sein d’une communauté.

Een ontgroening zou dus een plechtigheid moeten zijn waarbij nieuwe leden worden verwelkomd en waarden worden overgedragen, om aldus binnen de gemeenschap een zekere verbondenheid tot stand te brengen.

Ils ne sont en réalité qu’une longue suite de brimades, plus pénibles les unes que les autres, destinées à soumettre les uns par rapport aux autres en les humiliant le plus possible au vu de tous. Le but est donc de martyriser pour instaurer une soit disant solidarité.

In werkelijkheid gaat het om een aaneenschakeling van treiterijen, de ene al onaangenamer dan de andere, met de bedoeling de groep nieuwelingen te onderwerpen aan anderen door hen, voor het oog van de hele groep, zo veel mogelijk te vernederen. De ware bedoeling is de nieuwelingen heel slecht te behandelen om een zogenaamde solidariteit tot stand te brengen.

Pour les comitards (les anciens qui composent le comité), la réussite d’un baptême comprend 3 étapes. À savoir:

Een geslaagde ontgroening bestaat in de ogen van het doopcomité uit de volgende drie stappen:

— la séparation: on prive le “bizut” de tous les signes distinctifs liés à son passé, à sa personnalité; il n’a plus de nom mais un surnom et on lui impose un uniforme;

— afscheiding: de schacht verliest zijn vroegere status doordat hem alle tekenen die met zijn verleden of persoonlijkheid verband houden, worden ontnomen; hij draagt niet langer een naam, maar krijgt een bijnaam en moet een bepaald plunje dragen;

— la marginalisation: on coupe le futur initié du reste du monde et on l’immerge dans une culture propre à

— marginalisering: de toekomstige ingewijde wordt van de buitenwereld afgezonderd en in de betrokken stu-

CHAMBRE

3e SESSION DE LA 53e LÉGISLATURE

2011

2012

KAMER

3e

ZITTING VAN DE 53e ZITTINGSPERIODE

4

DOC 53

1905/001

l’école, afin qu’il en apprenne les coutumes, le langage; les mises en scène sont impressionnantes et les méthodes calquées sur une symbolique militaire; le but est de fondre l’individu dans la masse;

dentencultuur ondergedompeld om vertrouwd te raken met de gewoonten en het woordgebruik; de enscenering moet imponeren en de gehanteerde methodes zijn doordrongen van militaire symboliek, met de bedoeling het individu te doen opgaan in de massa;

— l’intégration: lors d’une fête générale, les anciens et les nouveaux sont désormais sur un pied d’égalité; le “bleu” a acquis un nouveau statut.

— integratie: de ontgroening wordt bekroond met een inauguratiefeest, waarop de schachten een nieuwe status verwerven en voortaan op gelijke voet met de anciens staan.

Malheureusement, et pour séparer et marginaliser, tous les moyens sont bons. Les pratiques les plus courantes sont de plonger les nouveaux étudiants nus ou en maillots dans du sang et des viscères animales récupérées aux abattoirs, de les faire défiler nus, de leur tondre cheveux et/ou poils pubiens, de les shampouiner de mélanges d’aliments variés, de leur faire avaler des mélanges ignobles jusqu’à les faire vomir. Vomis dont on les recouvre alors pour les punir. Les jeux sexuels sont monnaie courante également.

Als het om afscheiding en marginalisering gaat, heiligt het doel helaas de middelen. De volgende praktijken zijn bijvoorbeeld schering en inslag: schachten in zwembroek of badpak of zelfs naakt kopje-onder doen gaan in een vat vol dierenbloed en dierlijke ingewanden, opgehaald bij slachthuizen; hen naakt doen defileren; hen kaalscheren en/of schaamhaar wegscheren; het haar inwrijven met een mengsel van allerlei voedingsmiddelen; hen allerlei walgelijke brouwsels doen inslikken, tot braken toe, om hen vervolgens, als straf, met datzelfde braaksel te besmeuren. Ook seksueel getinte spelletjes passeren de revue.

Si ces pratiques là sont communes à la plupart des établissements scolaires, les limites de la créativité des jeunes en sont les seules frontières, et sont repoussées chaque année un peu plus loin.

Dergelijke praktijken bestaan aan de meeste hogescholen en universiteiten en worden louter begrensd door de creativiteit van de jongeren. Elk jaar blijken die grenzen echter ietwat op te schuiven.

Plonger une jeune fille dans l’eau et la faire ramper sur les lignes blanches des voies de circulation, par exemple. Le cas est véridique et paraît anodin; et pourtant … Les lignes blanches de notre voirie sont tirées à la chaux vive, et la chaux vive réagit à l’eau. La jeune fille s’en est sortie avec les cuisses et les genoux brûlés au second degré, simplement pour satisfaire un rituel de passage durant lequel personne n’a relevé le danger à temps.1

Zo moeten studentes zich in water onderdompelen, waarna ze over de witte lijnen op de wegen moeten kruipen. Dat is echt gebeurd en is minder onschuldig dan het lijkt: de witte lijnen op onze wegen worden immers getrokken met ongebluste kalk, dat reageert met... water. Het betrokken meisje hield er tweedegraadse brandwonden aan dijen en knieën aan over, gewoon omdat ze wilde meedoen aan een overgangsritueel waarbij niemand het gevaar tijdig heeft opgemerkt.1

Dénuder un individu dans le froid, et le couvrir d’organes et de viscères d’animaux, de détritus, lui hurler dessus pour l’humilier et le transformer en soushomme, ce n’est pas un jeu de rôle! Pour certains d’entre eux, cela sera un vrai choc traumatique, avec diverses séquelles.

Het rollenspel is ver zoek als iemand zich buiten in de kou moet uitkleden, wordt bedekt met dierlijke organen, ingewanden en afval en vervolgens verrot wordt gescholden om de vernedering compleet te maken en hem/haar als een inferieur mens te behandelen. Sommige studenten zullen er wis en zeker door in shock raken, om van de nevenschade nog maar te zwijgen.

Les brimades, les insultes, les humiliations, le harcèlement à coup d’ordres et de contre-ordres, le mépris de l’intimité, les attouchements sont autant de moyens pour les anciens de soumettre les bleus à leur loi du plus fort, dans une surenchère de prise de pouvoir les uns sur les autres. L’abus d’alcool lors de ces bizutages, bap-

Om in al hun machtswellust niet voor elkaar onder te doen en de schachten te onderwerpen aan de door hen gehanteerde wet van de sterkste zijn voor de anciens alle middelen goed: treiterijen, beledigingen, vernederingen, intimidaties door na elk bevel een tegenbevel te geven, ongewenste intimiteiten, handtastelijkheden

1

1

Baptême made in Belgique = bizutage?, par Maxim Vanden Borre, http://bruxelles.cafebabel.com/fr/post/2007/11/27/Bapteme-bizutage

CHAMBRE

3e SESSION DE LA 53e LÉGISLATURE

2011

“Baptême made in Belgique = bizutage?”, door Maxim Vanden Borre, http://bruxelles.cafebabel.com/fr/post/2007/11/27/ Bapteme-bizutage.

2012

KAMER

3e

ZITTING VAN DE 53e ZITTINGSPERIODE

DOC 53

1905/001

5

têmes et/ou week-ends d’intégration cause également beaucoup de dérives, notamment au niveau sexuel. Les jeunes filles sont bien entendu les premières victimes de ces dérapages aux très lourdes conséquences. Nous sommes face à une génération qui banalise l’ivresse et les actes posés sous l’influence alcoolique.

enzovoort. Tijdens die ontgroeningsrituelen, studentendopen en integratieweekends is het drankmisbruik niet van de lucht, met alle bijbehorende excessen, seksuele uitspattingen niet het minst. Uiteraard zijn studentes de eerste slachtoffers van dergelijke losbandigheid, die verstrekkende gevolgen heeft. De huidige generatie banaliseert evenwel dronkenschap en vergoelijkt makkelijk daden die onder invloed van alcohol worden gesteld.

Les mêmes faits, dans un autre contexte, choqueraient sans aucun doute mais les baptêmes estudiantins sont tolérés, sous prétexte de la “coutume”. Pourtant, un délit ou un crime reste un délit ou un crime, qu’il soit ou non pratiqué sous couvert d’un rite d’intégration. Il n’existe pas d’immunité folklorique! Les actes dégradants commis pendant les guindailles, beuveries, baptêmes, bizutages et autres WEI (week-ends d’intégration) ne doivent pas être pratiqués au nom de la tradition.

In een andere context zouden dergelijke feiten ongetwijfeld choqueren, maar bij studentendopen worden ze getolereerd, onder het voorwendsel dat ze tot de traditie behoren. Een misdrijf of een misdaad blijft echter een misdrijf of een misdaad, ook als ze als onderdeel van een inwijdingsritueel worden begaan. Voor studentenfolklore geldt geen straffeloosheid! Het kan niet dat het in naam van de traditie tot onterende praktijken komt tijdens drinkgelagen, zuippartijen, dopen, ontgroeningen en andere integratieweekends.

Même s’il n’y a pas réellement de volonté de détruire, de nuire, ni de blesser, que ce soit physiquement ou moralement, l’inconscience, la négligence, l’ignorance et l’influence de l’alcool sont régulièrement la cause d’accidents plus ou moins graves lors de ces manifestations. Le manque de discernement de nos étudiants est inquiétant.

Ook al is het niet de bedoeling te vernietigen, te beschadigen, te verwonden of moreel te kwetsen, feit is dat onverantwoordelijkheid, onachtzaamheid, onwetendheid en alcoholgebruik geregeld uitmonden in erge of minder erge ongevallen tijdens die activiteiten. Het gebrek aan gezond verstand bij onze studenten is zorgwekkend.

Ces cérémonies d’accueil sont pratiquées dans bien des pays européens mais sous des formes très différentes. Dans certains pays, les débordements sont très rares. Chez nos voisins français, la loi de 1998 l’interdit tout simplement. Il leur est toutefois difficile de poursuivre les auteurs parce que les victimes préfèrent se taire que s’exposer à l’isolement et à une certaine forme de discrimination au sein des établissements scolaires dont dépend leur avenir. C’est pourquoi, en France, un numéro vert permet aux victimes de s’exprimer anonymement afin d’alléger les conséquences morales de ces pratiques dégradantes.

Dergelijke onthaalceremonieën worden in heel wat Europese landen georganiseerd, zij het op heel verschillende manieren. In sommige landen komen uitwassen haast nooit voor en in Frankrijk zijn ze sinds 1998 zelfs bij wet verboden. Toch kunnen de verantwoordelijken voor wantoestanden moeilijk worden vervolgd, omdat de slachtoffers liever hun mond houden dan het gevaar te lopen binnen hun onderwijsinstelling te worden uitgesloten en gediscrimineerd, mede door het feit dat die instelling bepalend is voor hun toekomst. Om die reden wordt in Frankrijk nu gewerkt met een groen telefoonnummer, waar slachtoffers anoniem terechtkunnen om de morele letsels die ze aan die vernederende handelingen hebben overgehouden, te laten helen.

Bien encadré, le bizutage peut pourtant remplir une fonction sociale et transmettre des valeurs utiles, en partageant du plaisir à être ensemble. Or, la notion de plaisir à être ensemble relève, là, de la pression, tant à l’intérieur des établissements scolaires qu’à l’extérieur, et n’est donc plus un plaisir mais un passage obligé, et parfois même un traumatisme.

Toch kan de ontgroening, wanneer die binnen de perken wordt gehouden, een sociale functie vervullen, bijvoorbeeld door het uitdragen van positieve waarden, die samen worden beleefd. Wanneer dat gezellige samenzijn echter onder dwang gebeurt, binnen of buiten de school, dan is de gezelligheid eraf, en gaat het om een verplicht overgangsritueel, dat soms zelfs traumatiserende gevolgen kan hebben.

CHAMBRE

3e SESSION DE LA 53e LÉGISLATURE

2011

2012

KAMER

3e

ZITTING VAN DE 53e ZITTINGSPERIODE

6

DOC 53

1905/001

Certains sociologues, dont René Devos, considèrent ces pratiques comme une “école du savoir-subir qui amène les jeunes à acception de se soumettre au monde du travail” 2, René Devos développe comme suit: “Avec le bizutage, le sens de l’autre, l’obéissance et la discipline sont défi nis comme le résultat de la soumission à la force. Le bizutage et l’intégration forcée sont la marque de l’échec d’un projet pédagogique humaniste reposant sur la conscience des personnes. L’école n’est qu’une machine à distribuer le savoir et se montre incapable d’intégrer ses élèves dans un large projet de société. Dans ce qui n’est plus qu’un désert, le bizutage est le point d’ancrage de la pensée totalitaire”.3

Sommige sociologen, zoals René Devos, beschouwen die praktijken als een “école du savoir-subir”2, die de jongeren ertoe aanzet ermee in te stemmen zich aan de arbeidsmarkt te onderwerpen. René Devos beschrijft de situatie als volgt: “Avec le bizutage, le sens de l’autre, l’obéissance et la discipline sont défi nis comme le résultat de la soumission à la force. Le bizutage et l’intégration forcée sont la marque de l’échec d’un projet pédagogique humaniste reposant sur la conscience des personnes. L’école n’est qu’une machine à distribuer le savoir et se montre incapable d’intégrer ses élèves dans un large projet de société. Dans ce qui n’est plus qu’un désert, le bizutage est le point d’ancrage de la pensée totalitaire”.3

Le débat autour des bizutages revient immanquablement à l’argument du consentement des participants mais les témoignages prouvent le contraire. La pression du groupe existant est très présente. Beaucoup de bleus “choisiront” effectivement de subir silencieusement plutôt que d’être mis à l’écart pendant de longues années. D’autres témoignages, d’étudiants ayant refusé de se soumettre aux anciens, font état de rejet.

In het debat over studentendopen komt steevast het argument naar voren dat de deelnemers vrijwillig deelnemen, maar uit de getuigenissen blijkt het tegendeel. De groepsdruk is heel nadrukkelijk aanwezig. Veel schachten “kiezen” er inderdaad voor om stilzwijgend de rituelen te ondergaan, omdat ze niet jarenlang uitgesloten willen worden. Andere studenten, die weigerden zich aan de ouderejaars te onderwerpen, getuigen dat ze daardoor de rug werden toegekeerd.

En effet, en n’ayant pas participé au rite d’intégration, l’étudiant est considéré comme ayant volontairement refusé de s’intégrer au groupe. Il s’en voit donc, ensuite, rejeté.

Wanneer een student niet aan het inwijdingsritueel heeft deelgenomen, wordt dat immers beschouwd als een vrijwillige weigering om tot de groep te behoren, vandaar dat de student achteraf ook wordt uitgesloten.

Il ressort d’une enquête, menée sur 925 des 1 500 étudiants de l’université vétérinaire de Liège (ULg), que 15 % des étudiants non baptisés ressentent des pratiques discriminatoires. Ils ne peuvent pas s’asseoir où ils veulent à la cafétaria de la faculté, ils ont une plus grande difficulté à trouver un stage, ou un kot à louer, ou ils n’ont pas accès au forum des étudiants du site Internet. Plus grave encore, ce surnom de “chronique” (comme les maladies chroniques) qu’on leur attribue et les incitations à la haine lues sur le même site web: “Brûlez les chroniques”. Cette discrimination serait organisée par les comitards les plus influents, aidés de l’un ou l’autre professeur.

Een enquête bij 925 van de 1 500 studenten van de faculteit diergeneeskunde van de universiteit van Luik (ULg) bracht aan het licht dat 15 % van de niet-gedoopte studenten discriminatie ervaren. Ze mogen in de faculteitscafetaria niet gaan zitten waar ze willen, ze vinden moeilijker een stageplaats of een studentenkamer; ook wordt de toegang tot het studentenforum van de website hun ontzegd. Erger nog is de bijnaam “chronique” (zoals in chronische ziekten) die ze krijgen en de haatberichten (“Brûlez les chroniques”) die op de website worden gepost. Die discriminatie zou worden georganiseerd door de invloedrijkste comitéleden, daarin bijgestaan door een of andere docent.

Sur les 925 interrogés, 137 jeunes reconnaissent en souffrir ou en avoir souffert. Le Centre pour l’égalité des chances et la lutte contre le racisme a d’ailleurs été saisi de plusieurs plaintes à ce propos et les autorités se disent informées et vigilantes.4

Van de 925 ondervraagde studenten geven er 137 toe dat ze daar onder lijden of te lijden hebben gehad. Bij het Centrum voor gelijkheid van kansen en racismebestrijding zijn in dat verband trouwens verscheidene klachten ingediend en de bevoegde instanties zijn naar eigen zeggen op de hoogte en waakzaam.4

2

2

3

4

Le bizutage est totalitaire, par René Devos, sociologue, 01/10/1998 http://lyceens.free.fr/Themes/Bizutage/point de.htm. Le bizutage est totalitaire, par René Devos, sociologue,01/10/1998 http://lyceens.free.fr/Themes/Bizutage/point de.htm. Article “Liège: des étudiants non baptisés discriminés, de François Louis, pour RTBF Info.

CHAMBRE

3e SESSION DE LA 53e LÉGISLATURE

2011

3

4

Le bizutage est totalitaire, door René Devos, socioloog, 01/10/1998 http://lyceens.free.fr/Themes/Bizutage/point de.htm. Le bizutage est totalitaire, door René Devos, socioloog, 01/10/1998 http://lyceens.free.fr/Themes/Bizutage/point de.htm. Artikel Liège: des étudiants non baptisés discriminés, van François Louis, voor RTBF Info.

2012

KAMER

3e

ZITTING VAN DE 53e ZITTINGSPERIODE

DOC 53

1905/001

7

L’Université Catholique de Louvain (UCL) dispose d’une charte régulant les activités des cercles et un document régissant le protocole des baptêmes en dix points. Malgré cette charte, une étudiante a été victime d’un coma éthylique dans le cadre d’un concours “à qui boit le plus”. Après avoir bu 60 bières (12 litres), en se faisant vomir à intervalles réguliers, pour être élue Reine des Bleus, elle s’est écroulée dans un état jugé très critique par les urgentistes. Le parquet de Nivelles a ouvert un dossier judiciaire.5 Il est donc évident qu’il faut légiférer sévèrement en la matière.

De Université Catholique de Louvain (UCL) heeft een handvest opgesteld dat de activiteiten van de studentenkringen in goede banen moet leiden, alsook een tien punten tellend doopprotocol. Toch werd een studente het slachtoffer van een alcoholcoma bij een wedstrijd “om het meest drinken”. In een poging schachtenkoningin te worden had ze 60 glazen bier (12 liter) gedronken, haar maaginhoud regelmatig uitkotsend. Uiteindelijk is ze in elkaar gezakt en haar toestand werd door de spoedartsen uiterst zorgwekkend genoemd. Het parket van Nijvel heeft een gerechtelijk dossier geopend.5 Het is duidelijk dat er op dit vlak streng wetgevend moet worden opgetreden.

Ce n’était malheureusement pas le premier coma éthylique de l’année à Louvain-La-Neuve. Faut-il rappeler que, en 2009, l’UCL en a compté jusque 10 durant les festivités de baptêmes. Rappelons que le coma éthylique est une intoxication alcoolique aigüe qui peut être mortelle. Les médecins et spécialistes alcoologues sont révoltés et dénoncent ce qui ne peut pas être considéré comme un élément de folklore amusant et sans danger.

Helaas was de studente dat jaar niet het enige alcoholslachtoffer in Louvain-La-Neuve. In 2009 waren er tijdens de doopfestiviteiten liefst tien gevallen. Alcoholcoma is een acute vorm van alcoholbesmetting die dodelijk kan zijn. De artsen en de alcoolemiespecialisten zijn diep verontwaardigd en hekelen dit soort vertier, dat bezwaarlijk als een grappig en onschuldig staaltje studentenfolklore kan worden aanzien.

Suite à de très violents incidents, les universités gantoises ont opté pour une “police des baptêmes”, censée faire respecter un règlement de baptême signé par tous les participants. Toutefois, le respect de ce règlement sur le terrain reste totalement impossible à garantir.6

Naar aanleiding van bijzonder ernstige incidenten heeft de Universiteit Gent een dooppolitie in het leven geroepen die erop toeziet dat het doopreglement, dat door alle deelnemers wordt ondertekend, wel degelijk wordt nageleefd. Op het terrein valt zulks evenwel onmogelijk te waarborgen.6

Louvain-la-Neuve compte son lot d ’incidents et d’accidents graves et moins graves. Là encore, l’abus d’alcool et les désordres sur la voie publique sont innombrables.7

Louvain-la-Neuve is niet gespaard gebleven van erge en minder erge incidenten en ongevallen. Ook daar zijn overmatig alcoholgebruik en wantoestanden op de openbare weg schering en inslag.7

Depuis 15 ans, des campagnes sont pourtant menées contre le bizutage. L’ASBL SOS Bizutage lutte au niveau international, en recueillant, entre autre, des témoignages qui sont très difficiles à obtenir. Pour faire taire ces débats impopulaires, on en écarte les personnes non concernées par le sujet, et on enferme ceux qui le sont dans le silence, en pratiquant un chantage de la mise en marge de la communauté.

Toch wordt al 15 jaar lang campagne gevoerd tegen dit soort ontgroeningsrituelen. De vzw SOS Bizutage voert de strijd op internationaal niveau en verzamelt met name getuigenissen, hoe moeilijk dat ook is. Om dit soort onpopulaire stemmen in de kiem te smoren, wordt buitenstaanders de mond gesnoerd, terwijl de rechtstreeks betrokkenen het zwijgen wordt opgelegd, willen ze niet van de gemeenschap worden uitgesloten.

En tant que législateur, il convient, au contraire, de soutenir les victimes dans leurs démarches pour dénoncer et porter plainte. Il est temps de réagir face à des agissements qui nous déshonorent et de mettre un terme à ces actes d’autorité barbare portant atteinte à la dignité des participants.

Als wetgever daarentegen is het noodzakelijk de slachtoffers te steunen bij de stappen die zij ondernemen om een en ander aan de kaak te stellen en om een klacht in te dienen. Het is tijd om in te gaan tegen activiteiten die ons te schande maken en om komaf te maken met die barbaarse gezagshandelingen die afbreuk doen aan de waardigheid van de deelnemers.

5

5

6 7

La Libre Belgique, “Bleu, c’est la vie de château”, 18/10/2010 La Dernière Heure, “Une police des baptêmes”, 06/10/2007 La Dernière Heure, “Une police des baptêmes”, 06/10/2007

CHAMBRE

3e SESSION DE LA 53e LÉGISLATURE

2011

6 7

La Libre Belgique, “Bleu, c’est la vie de château”, 18/10/2010. La Dernière Heure, “Une police des baptêmes”, 06/10/2007. Ibidem.

2012

KAMER

3e

ZITTING VAN DE 53e ZITTINGSPERIODE

8

DOC 53

1905/001

L’État de droit se définit comme “une situation juridique dans laquelle chacun est soumis au respect du droit”. Or, le droit stipule que “nul ne peut être soumis à des traitements dégradants”. Les phénomènes de bizutage et autres rites vont donc à l’encontre de l’État de droit, au nom du respect des coutumes et traditions. Cela n’est tout simplement pas acceptable et la présente proposition de loi entend interdire ces pratiques indignes d’un pays civilisé comme le nôtre.

De rechtsstaat wordt gedefinieerd als een juridische situatie waarin iedereen onderworpen is aan de inachtneming van het recht. Het recht bepaalt echter dat niemand mag worden onderworpen aan een onterende behandeling. De verschijnselen van ontgroening en andere rituelen zijn dus strijdig met de rechtsstaat, ook al worden in dat verband gewoonten en tradities ingeroepen. Dat is gewoonweg niet aanvaardbaar, en dit wetsvoorstel beoogt een verbod in te stellen op dergelijke praktijken, die een beschaafd land als het onze onwaardig zijn.

COMMENTAIRES DES ARTICLES

TOELICHTING BIJ DE ARTIKELEN

Article 2

Artikel 2

Dans le Code pénal, l’article 417bis se voit complété afin d’éviter toute ambiguïté concernant l’interdiction des bizutages, des baptêmes estudiantins et/ou des week-ends d’intégration (WEI) dont le contenu porte atteinte à la dignité des participants.

In het Strafwetboek wordt artikel 417bis aangevuld om alle onduidelijkheid te voorkomen omtrent het verbod op ontgroeningen, studentendopen en/of integratieweekends, waarvan het programma afbreuk doet aan de waardigheid van de deelnemers.

Pour lever toute ambiguïté quant à la portée de cette loi, nous désirons en préciser les aspects suivants:

Om alle onduidelijkheid omtrent de draagwijdte van deze wet weg te werken, wensen wij de volgende aspecten ervan nader toe te lichten:

— le libre consentement des participants ne lève en rien la responsabilité des auteurs, complices ou coauteurs; en effet, le présumé consentement des participants est presque toujours lié à un chantage important; la pression est tellement forte que les victimes préfèrent se soumettre que d’être mises à l’écart; l’acceptation n’a finalement lieu qu’à contre cœur et ne peut donc pas être qualifiée de consentement libre;

— de vrije toestemming van de deelnemers ontslaat de daders, medeplichtigen of mededaders in geen enkel opzicht van hun verantwoordelijkheid; de vermeende toestemming van de deelnemers gaat immers bijna altijd gepaard met forse chantage; de druk is dusdanig groot dat de slachtoffers verkiezen zich eraan te onderwerpen in plaats van te worden uitgesloten; per slot van rekening wordt de instemming slechts met tegenzin gegeven en mag ze dus niet worden beschouwd als vrije toestemming;

— ce ne sont pas les actes de débordement du bizutage/baptême et/ou week-end d’intégration qui sont visés et interdits mais bien le bizutage/baptême et/ou week-end d’intégration en eux-mêmes; les actes dégradants étant déjà qualifiés de crimes ou de délits; en interdisant l’organisation de tels événements, on bride les comportements déviants en amont;

— het gaat niet om een verbod op uit de hand lopende ontgroeningen, dopen en/of integratieweekends, maar wel degelijk om de ontgroeningen, dopen en/of integratieweekends zelf; de onterende handelingen worden daarbij reeds omschreven als misdaden of wanbedrijven; door de organisatie van dergelijke evenementen te verbieden, wordt fout gedrag in de kiem gesmoord;

— la loi ne formule pas, ici, un jugement moral mais détermine ce qui est permis ou non par une intervention au niveau des rapports entre citoyens;

— de wet velt in dezen geen moreel oordeel, maar bepaalt wat al dan niet is toegestaan, door in te grijpen in de onderlinge verhoudingen tussen burgers;

— la loi ne condamne pas les cérémonies d’intégration conviviales, solidaires et respectueuses mais uniquement les bizutages et baptêmes dont le contenu porte atteinte à la dignité des participants.

— de wet veroordeelt geenszins de vriendschappelijke, solidaire en respectvolle integratieceremonies, maar alleen de ontgroeningen en dopen waarvan het programma afbreuk doet aan de waardigheid van de deelnemers.

Laurent LOUIS (INDEP-ONAFH)

CHAMBRE

3e SESSION DE LA 53e LÉGISLATURE

2011

2012

KAMER

3e

ZITTING VAN DE 53e ZITTINGSPERIODE

DOC 53

1905/001

9

PROPOSITION DE LOI

WETSVOORSTEL

Article 1er

Artikel 1

La présente loi règle une matière visée à l’article 78 de la Constitution.

Deze wet regelt een aangelegenheid als bedoeld in artikel 78 van de Grondwet.

Art. 2

Art. 2

L’article 417bis du Code pénal, inséré par la loi du 14 juin 2002, est complété par l’alinéa suivant:

Artikel 417bis van het Strafwetboek, ingevoegd bij de wet van 14 juni 2002, wordt aangevuld met een lid, luidende:

“Est notamment considéré comme un traitement dégradant, au sens de l’alinéa 1er, 3°, le fait d’amener autrui, contre son gré ou non, à subir, à commettre ou à faciliter des actes humiliants ou dégradants lors de manifestations ou de réunions liées aux milieux scolaires et socio-éducatifs et/ou de baptêmes estudiantins. Les responsables d’établissements scolaires, universitaires ou socio-éducatifs qui n’interdiraient pas clairement, au sein de leur établissement, ces agissements peuvent être poursuivis en qualité de coauteurs des actes posés.”.

“Onder onterende behandeling in de zin van het eerste lid, 3°, wordt onder meer verstaan het feit dat men een andere persoon er, al dan niet tegen zijn wil, toe brengt vernederende of onterende handelingen te ondergaan, te plegen of te bevorderen bij evenementen of vergaderingen in verband met onderwijskringen en sociaaleducatieve milieus en/of studentendopen. De verantwoordelijken voor de school- of universiteitsinstellingen dan wel sociaaleducatieve instellingen die binnen hun instelling die handelingen niet ondubbelzinnig verbieden, kunnen worden vervolgd als mededaders van de verrichte handelingen.”.

10 november 2011

10 novembre 2011 Laurent LOUIS (INDEP-ONAFH)

CHAMBRE

3e SESSION DE LA 53e LÉGISLATURE

2011

2012

KAMER

3e

ZITTING VAN DE 53e ZITTINGSPERIODE

Imprimerie centrale – Cette publication est imprimée exclusivement sur du papier certifié FSC Centrale drukkerij – Deze publicatie wordt uitsluitend gedrukt op FSC gecertificeerd papier